Door
De rook van Satan dringt de Kerk verder binnen
Komende maanden vindt de Synode over Synodaliteit in de katholieke Kerk plaats. Deze bijeenkomst dreigt uit te lopen op een totale aanval op het geloofsgetuigenis van de Kerk. Daarover luiden José Antonio Ureta en Julio Loredo de noodklok in Het synodale proces is een doos van Pandora. Hieronder leest u de inleiding. Het boek online lezen kan hier, een papieren editie bestellen hier.
Buiten het zicht van het grote publiek
Paus Franciscus heeft in Rome een Synode over Synodaliteit bijeengeroepen onder het motto “Voor een Synodale Kerk: Communio, Participatie en Missie”. Het is de zestiende gewone algemene vergadering van de bisschoppensynode. Ondanks de potentieel revolutionaire impact is het debat rond deze synode grotendeels beperkt gebleven tot insiders. Het grote publiek weet er weinig van, een leemte die we hier proberen op te vullen door uit te leggen wat er op het spel staat.
Grondvesten van de Kerk ondermijnen
Er is een plan in de maak om de Heilige Moederkerk zo te hervormen dat, wanneer het tot in zijn uiterste consequenties wordt doorgevoerd, de grondvesten van de Kerk zou kunnen ondermijnen. Hoewel het een gewone zitting is, maken verschillende factoren deze synode tot een ongewone gebeurtenis, die sommigen graag als een keerpunt in de kerkgeschiedenis zien, een soort de facto Derde Vaticaans Concilie.
Geen gewone zitting
De eerste factor is de structuur zelf. Na uitgebreid internationaal overleg zijn er maar liefst twee plenaire sessies gepland in Rome in 2023 en 2024, voorafgegaan door een spirituele retraite voor de deelnemers. Een tweede factor is de inhoud. Terwijl gewone Algemene Vergaderingen gewoonlijk specifieke onderwerpen behandelen (Jeugd in 2018, Gezin in 2015, enzovoort), willen ze deze keer de structuur van de Kerk zelf ter discussie stellen. Ze stellen voor om de Kerk te heroverwegen en om te vormen tot een nieuwe “constitutief synodale Kerk” door de basiselementen van haar organische constitutie te veranderen. Deze verandering is zo radicaal dat de documenten van de synode spreken van “bekering”, alsof de Kerk op de verkeerde weg is en een ommekeer moet maken.
Dit wordt de doos van Pandora
Een derde factor die deze vergadering ongewoon maakt is haar procesmatige karakter. Deze synode is niet bedoeld om leerstellige of pastorale kwesties te bespreken en tot conclusies te komen, maar om een “kerkelijk proces” in gang te zetten om de Kerk te hervormen. Velen vrezen dat dit de doos van Pandora zal openen. Zo dreigt synodaliteit een van die “talismanwoorden” te worden waar de katholieke denker Plinio Corrêa de Oliveira over schreef, dat wil zeggen zeer elastische woorden die vatbaar zijn om geradicaliseerd en misbruikt te worden voor propaganda. Gemanipuleerd door propaganda, “[een talisman-woord] begint te schijnen met een nieuwe glans, fascineert de patiënt en brengt hem veel verder dan hij zich had kunnen voorstellen.”
De Synode is een keerpunt in de Kerkgeschiedenis
Deze radicale hervorming van de Kerk, zeggen de voorstanders van de synode, zou oude procedures van communitaire participatie van de vroege Kerk in ere herstellen die te lang verwaarloosd zijn vanwege de hegemonie van een gebrekkige hiërarchische ecclesiologie die we moeten overwinnen. De Synode over Synodaliteit is dus een keerpunt in de kerkgeschiedenis en in het bijzonder in het huidige pontificaat. Paus Franciscus “bereidt zijn voornaamste hervorming voor: synodaliteit”, schrijft de Vaticanist Jean-Marie Guénois. “Hij hoopt de piramidale, gecentraliseerde en geklerikaliseerde Kerk te veranderen in een meer democratische en gedecentraliseerde gemeenschap.”
Lees ook: Voorkomt de bijstand van de Heilige Geest elke crisis in de Kerk?
De Duitse Synodale Weg
Onder de meest geëngageerden in de “synodale bekering” van de Kerk is een meerderheid van de Duitse bisschoppen, die een eigen “weg” zijn ingeslagen: de Synodaler Weg. Deze Weg concentreert de meest extreme eisen van de Duitse progressieven en brengt ze opnieuw tot leven. Voor de initiatiefnemers zou de Weg niet beperkt moeten blijven tot Duitsland. In plaats daarvan zou het moeten dienen als een model en drijvende kracht voor de universele synode. De Duitsers lijken dus een extreme, zij het welbespraakte en invloedrijke factie in het enorme universum van synodale pleitbezorgers. Sommige Vaticanisten vrezen dat de invloed van Duitse progressieven doorslaggevend zou kunnen zijn in het synodale werk, zoals deels het geval was tijdens het Tweede Vaticaans Concilie, toen “de Rijn in de Tiber stroomde”.
‘Ze dromen van een Kerk die niets te maken heeft met het geloof’
In zijn uiteindelijke consequenties zou de Weg een diepgaande ondermijning van de Heilige Rooms-Katholieke Kerk betekenen. Kardinaal Gerhard Müller, voormalig prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, heeft verklaard: “Ze dromen van een andere Kerk die niets te maken heeft met het katholieke geloof … en ze willen dit proces misbruiken om de katholieke Kerk op te schuiven – en dan niet alleen in [een] andere richting, maar naar de vernietiging van de katholieke Kerk.”
Dit is niet het einde
Als de universele synode zelfs maar een deel van de Duitse Weg zou aanvaarden, zou dat de Kerk zoals wij die kennen, kunnen misvormen en beëindigen. Natuurlijk zou dit niet het einde van de katholieke Kerk betekenen. Getroost door de goddelijke belofte heeft zij de zekerheid van onfeilbaarheid. Vanwege dat voorrecht zal zij standhouden tot het einde der tijden (Mat. 28, 20) en de poorten van de hel zullen haar niet overwinnen (Mat. 16, 18).
Dit experiment is eerder gedaan
Voordat de Synodale Weg op de katholieke Kerk wordt toegepast, zouden de voorstanders ervan er goed aan doen om soortgelijke experimenten in andere religies, die niet succesvol zijn gebleken, te bestuderen. Neem het voorbeeld van de Kerk van Engeland, die in de jaren 50 van de vorige eeuw begon met haar eigen “Synodical Way”.
Gavin Ashenden
De getuigenis van Gavin Ashenden, voormalig Anglicaans bisschop en kapelaan van H.M. Koningin Elizabeth II, nu een katholiek bekeerling, is opmerkelijk: “Ex-Anglicanen geloven dat ze enige hulp kunnen bieden” omdat ze getuige zijn geweest van de “truc” van de synodaliteit die in de Church of England werd aangewend “met enorme verdeeldheid en destructie tot gevolg”. “Het is een feit dat de ex-Anglicanen deze truc met de Kerk al eerder hebben gezien. Het is onderdeel van de spiritualiteit van de progressieven. Heel simpel gezegd verpakken ze een quasi-Marxistische inhoud in een spirituele troostdeken en praten dan veel over de Heilige Geest.”
Michael Nazir-Ali
Een soortgelijke waarschuwing komt van pater Michael Nazir-Ali, voormalig anglicaans bisschop van Rochester en nu katholiek priester. Hij dringt er bij de bisschoppen op aan om te leren van de “verwarring en chaos” die eruit voortkomt onder anglicanen en andere protestanten. Men hoeft niet ver te gaan om de mislukking van deze aanpak te zien. De ramp voor de Kerk in Duitsland is duidelijk. Ironisch genoeg is de Synodaler Weg bedoeld als model om de universele Kerk te hervormen. Maar iedereen ziet de Kerk in Duitsland bijna verdwijnen te midden van de ergste crisis in haar geschiedenis omdat ze ideeën en praktijken toepaste die vergelijkbaar zijn met die welke de Weg inspireerden.
Lees ook: Kardinaal Burke: synode dreigt “grote schade” te berokkenen aan “vele zielen”
Onverschilligheid heerst
Waarom zou iemand de Kerk een weg willen opleggen die elders tot een ramp heeft geleid? Bovendien, zoals dit boek zal laten zien, is bijna niemand enthousiast over de Synodale Weg, of die nu universeel of Duits is. Het aantal mensen dat betrokken is bij de verschillende consultatieve processen is lachwekkend. Er heerst algemene onverschilligheid. Zullen de voorstanders van de Synodale Weg deze onverschilligheid op de juiste manier interpreteren? Zullen zij zich realiseren dat zij hun wedstrijd spelen voor lege tribunes? Helaas, was het maar een voetbalwedstrijd! Niets minder dan de Bruid van Christus staat op het spel!
Er is niets nieuws onder de zon
Hoewel de voorstanders de synodale geest als modern en up-to-date presenteren, put deze uit oude dwalingen en ketterijen. De zogenaamde conciliaristische stroming ontstond al in de vijftiende eeuw onder het voorwendsel dat men de Kerk wilde aanpassen aan de nieuwe mentaliteit die voortkwam uit het Humanisme. De voorstanders wilden de hiërarchische macht van de paus verminderen ten gunste van een conciliaire vergadering. Als uitdrukking van “de wil van de gelovigen” zou de Kerk gestructureerd moeten worden in grotendeels autonome lokale en regionale synodes, elk met hun eigen taal en gebruiken. Deze synodes zouden periodiek bijeenkomen in een Algemeen Concilie of Heilige Synode, die bekleed zou zijn met het hoogste gezag van de Kerk. De paus werd gereduceerd tot primus inter pares (de eerste onder zijns gelijken), en hij werd verondersteld zich te onderwerpen aan de besluiten van de concilies die werden genomen door stemming waarbij iedere stem van de deelnemers evenveel telde.
Joseph Ratzinger, de latere Paus Benedictus XVI
In zijn meest authentieke uitingen neemt de geest van de Duitse Synodaler Weg en van de universele Synode deze oude dwalingen, die door verschillende pausen en concilies zijn veroordeeld, over en doet ze herleven. Toenmalig kardinaal Joseph Ratzinger hekelde deze oude dwalingen: “In het licht van de Traditie van de Kerk en haar sacramentele structuur en specifieke doel, is het idee van een gemengde synode als het hoogste permanente bestuursgezag van de nationale kerken een waanidee. Zo’n synode zou elke legitimiteit ontberen en gehoorzaamheid eraan moet resoluut en duidelijk worden geweigerd.”
‘De Kerk wordt van binnenuit aangetast’
Voor een aandachtige waarnemer krijgt dit panorama apocalyptische trekken. Er is een manoeuvre aan de gang om onze Heilige Moeder de Kerk te slopen door de basiselementen van haar organieke inrichting en haar leer uit te wissen, waardoor ze onherkenbaar wordt. Zoals gezegd, kardinaal Müller waarschuwt dat, indien maximaal toegepast, de synodale hervormingen – in de utopische bedoelingen van hun voorstanders – kunnen leiden tot “de vernietiging van de katholieke Kerk”. Deze vernietiging is des te verschrikkelijker omdat ze wordt uitgevoerd door gewijde handen die haar voor alle gevaar zouden moeten behoeden. Nooit heeft de waarschuwing van Paulus VI zo weerklank gevonden als nu: “Sommigen beoefenen … zelfvernietiging. . . . De Kerk wordt aangetast door hen die er deel van uitmaken.”
Lees ook: Paus Benedictus XVI waarschuwde voor genderideologie als ‘ultieme opstand tegen God’
Sommigen vallen af
Geconfronteerd met zulke sombere vooruitzichten voelen veel katholieken zich verloren, ontmoedigd, verward, verbijsterd en zelfs teleurgesteld, en niet iedereen reageert gepast. Sommigen geven toe aan de verleiding van het sedevacantisme – ze verlaten de Kerk en worden zichzelf tot norm. Anderen bezwijken voor de verleiding van afvalligheid – ze verlaten de Kerk om valse religies te omarmen. De meesten verzinken in onverschilligheid en laten de Kerk aan haar trieste lot over. Allemaal hebben ze het overduidelijk mis! Amicus certus in re incerta cernitur (in nood leert men zijn vrienden kennen). Dit is het moment waarop de onze Moeder de Heilige Kerk liefdevolle en onbevreesde kinderen nodig heeft om haar te verdedigen tegen externe en interne vijanden. God zal ons ter verantwoording roepen!
Plinio Corrêa de Oliveira
We vragen ons af, zoals Plinio Corrêa de Oliveira in 1951, “hoeveel mensen zijn er die in verbondenheid met de Kerk leven tijdens dit moment dat tragisch is zoals het lijden van Christus tragisch was; dit cruciale moment in de geschiedenis waarop de hele mensheid kiest voor of tegen Christus?”. En ook: “We moeten denken zoals de Kerk denkt, de geest van de Kerk hebben, handelen zoals de Kerk wenst in alle omstandigheden van ons leven. . . . Het veronderstelt het offer van een heel leven.” Dit offer van trouw is des te pijnlijker indien gericht aan autoriteiten die het niet altijd op waarde schatten en het soms bitter vervolgen.
Vreemdeling in het huis van mijn moeder
We kunnen bijna uitroepen, de psalmist parafraserend: “Ik ben een verstotene geworden van mijn verwanten, een vreemde voor de kinderen van mijn moeder. (68, 9). Ja, een vreemdeling, maar nog steeds in het huis van mijn moeder, dat wil zeggen binnen de Heilige Rooms-Katholieke en Apostolische Kerk, waarbuiten geen verlossing is.
Dit is de geest die de auteurs van dit boek bezielt.
* * *
De auteurs bedanken in het bijzonder de heer Juan Miguel Montes en de heer Mathias von Gersdorff voor hun waardevolle bijdragen aan het schrijven van dit werk.