Door Plinio Corrêa de Oliveira
‘De H. Toribio beschermde de Indianen en leerde zelfs op hoge leeftijd verschillende van hun dialecten, zodat hij ze de catechismus kon leren.’
Het feest van de heilige Toribio van Mongrovejo vieren we op zijn sterfdag, 23 maart. Hij is de beschermheilige van Peru.
Afschuw van zonde
De heilige Toribio werd geboren in 1538 in Mayorca, Spanje, in een adellijke familie. Van jongs af aan toonde hij een voorliefde voor deugd en een extreme afschuw van zonde, samen met een grote toewijding aan de Heilige Maagd. Elke dag bad hij haar Officie en de Rozenkrans en op zaterdag vastte hij ter ere van haar. Studeren trok hem aan en hij deed dat in Valladolid en Salamanca.
Bisschop in Peru
Koning Filips II leerde hem kennen en omdat hij zijn kwaliteiten opmerkte, benoemde hij hem tot de eerste magistraat van Granada en tot voorzitter van de inquisitierechtbank in die stad, een functie die hij vijf jaar lang uitstekend vervulde. Toen de bisschopszetel in Lima, Peru, vacant werd, stelde de vorst hem op die post aan, ondanks zijn heftige protesten. Hij werd priester en bisschop gewijd en trad op 43-jarige leeftijd in functie.
Concilie van Trente wordt uitgevoerd
Zijn bisdom was immens groot en de gedragingen van de Spanjaarden en andere veroveraars, samen met de geestelijkheid, lieten veel te wensen over. “Samen met de geestelijkheid”, je weet wat ik bedoel, nietwaar? Samen met de geestelijkheid… De inboorlingen daarentegen werden in de steek gelaten of vervolgd. De heilige Toribio liet zich niet ontmoedigen; hij besloot de besluiten van het Concilie van Trente toe te passen om de regio te hervormen.
Gesel van de zondaars
Begiftigd met een uitzonderlijke voorzichtigheid en een actieve en krachtige ijver, begon hij met het hervormen van de geestelijkheid, waarbij hij onbuigzaam werd ten opzichte van elk schandaal dat zou kunnen ontstaan. Hij werd de gesel van de openlijke zondaars en de beschermer van de onderdrukten. Hiervoor werd hij hard vervolgd.
Kosten noch moeite gespaard
Omdat sommige christenen de wet van God een interpretatie gaven die de weerbarstige neigingen van de natuur begunstigde, liet hij hen zien dat Christus de Waarheid was en geen gewoonte en dat onze daden bij zijn rechtbank niet gewogen zouden worden door de valse weegschaal van de wereld, maar door de weegschaal van het Heiligdom. Mooie uitdrukking, nietwaar? Onze heilige kreeg wat hij wilde en wendde zich met enorme ijver tot de praktijk van de evangelische stelregels, vooral met de komst van de deugdzame onderkoning Don Francisco de Toledo. Niet afgeschrikt door de redding van de minste zielen in zijn kudde, spaarde hij kosten noch moeite.
Beschermer van de Indianen
Hij beschermde de Indianen en leerde zelfs op hoge leeftijd verschillende van hun dialecten, zodat hij ze de catechismus kon leren. Al deze activiteiten werden verlicht door intense vroomheid: H. Mis, lange dagelijkse meditatie, lange uren van gebed en strenge boetedoeningen. Zijn gebed was onophoudelijk, want de glorie van God was het doel van al zijn woorden en daden.
Overlijden in 1606
De heilige Toribio werd ziek in Santa, een stad ver van Lima. Hij voorzag zijn dood en verdeelde zijn bezittingen onder zijn dienaren en de armen. Eindeloos de woorden van de heilige Paulus herhalend, “Ik smacht er naar ontbonden te worden en met Christus te zijn”, stierf hij terwijl hij met de profeet zei: “Heer, in uw handen leg ik mijn geest”. Het was 23 maart 1606, toen de grote apostel van Peru stierf.
Zonder Onze Lieve Vrouw geen heiligheid
Het is zo’n mooie biografie dat ik me nauwelijks gedrongen voel om er commentaar op te geven. Laten we in ieder geval een paar aspecten ervan bekijken. Het eerste is natuurlijk de uitzonderlijke toewijding van deze heilige aan Onze Lieve Vrouw. We weten allemaal heel goed dat er zonder toewijding aan Onze Lieve Vrouw geen heiligheid is en dat heiligheid op de een of andere manier een maatstaf is voor de toewijding aan Onze Lieve Vrouw.
De visie van koning Filips II…
Maar dan gaan we verder met de dingen van die tijd. Deze zeer vrome man wordt opgemerkt door koning Filips II en zodra hij hem opmerkt, benoemt hij hem in de rechterlijke macht. Kun je je voorstellen dat iemand zoiets zegt? President X, van zo’n en zo’n land, was in zo’n en zo’n plaats Y en hoorde over een zeer religieuze man, die vastte, die elke zaterdag boete deed en het Kleine Officie bad. Toen de president dit hoorde riep hij uit: “Oh! Hier heb je mijn magistraat!” Kun je het geloven?
…koning zonder sentimentele vroomheid
Als dit gepubliceerd zou worden, zou niemand het geloven, want iedereen weet dat geen enkel hedendaags staatshoofd echt vrome, echt religieuze mannen uitkiest. Wonder boven wonder! Hij vond een vrome man, maar niet een met een sentimentele vroomheid. Koning Filips II, die precies het tegenovergestelde was van een man met sentimentele vroomheid – een eigenschap die hem in ieder geval niet ontzegd kan worden – merkte zo’n goede man op en benoemde hem bij de inquisitie. En zo werd onze man dus een inquisiteur. En deze man komt uit de schaduwen van het heiligdom, uit de zoetheid van zijn vroomheid, om inquisiteur te worden en hij doet zijn werk zo goed dat hij later tot bisschop van Peru wordt benoemd.
Filips II doorzag koloniale corruptie
Je kunt zien hoe dit een hele atmosfeer, een heel tijdperk betekent, waarin deugdzaamheid werd nagestreefd, werd beloond, als een instrument werd beschouwd voor het soepel laten verlopen van de regering van een koninkrijk. En je kunt zien hoe Filips II dacht, door zo’n man naar Peru te sturen. Dat wil zeggen, hij begreep alle corruptie heel goed, waaraan een koloniale natie onderhevig was, met de aanwezigheid van de elite in Spanje of Portugal, en de komst van de rest van de respectieve samenlevingen in Zuid-Amerika.
Niet alleen in geld geïnteresseerd
Het was dus zijn zorg om zo’n eminente man mee te nemen om het koninkrijk van Christus in Peru in te planten, om de fundamenten van het koninkrijk van Christus in Peru te verstevigen. Dus je kunt beter begrijpen dat Filips II echt ijverig was om het geloof te verspreiden. Er zijn bedriegers die zeggen dat Spanje en Portugal, toen ze de ontdekking deden, alleen in geld geïnteresseerd waren. Wat kocht Filips II ervoor om een man van dat kaliber naar Peru te sturen om geestelijke hervormingen door te voeren? Niets!
Gesel van slechte priesters
Deze man begint te handelen, hij wordt daar de zweep, want hij is een echte heilige die weet hoe hij moet geselen. Hij wordt de gesel van slechte priesters, hervormt de geestelijkheid, enzovoort, maar zijn actie wordt geëerd door een andere man van hoge deugd, die Filips II naar de post van onderkoning van Peru stuurt, Don Francisco de Toledo. Je ziet een koning die Sint-Teresa “onze grote koning” noemde, “onze heilige koning Filips”. Je ziet een heilige bisschop-inquisiteur, een heilige onderkoning. Wie hoort er tegenwoordig nog over zulke dingen?
We zij zelf decadent geworden
Wat zijn we gevallen! Hoe diep we gevallen zijn! Hoe we in zo’n geweldige orde van dingen zijn dat we zelfs geneigd zijn te denken dat het natuurlijk is! Soms hebben mensen het over bepaalde caiçaras [Braziliaanse kustbewoners van gemengd Afrikaanse, Indiaanse en Europese herkomst, -red.], die zo decadent zijn dat ze zelfs denken dat het leven dat ze leiden natuurlijk is. Spiritueel gezien zijn wij caiçaras, de mannen van de twintigste eeuw. We zijn zo decadent dat we denken dat het natuurlijk is dat er bepaalde ‘types’ rondlopen, regeren, de baas spelen, praten, leiding geven, enzovoort.
We weten niet meer wat normaal is
We begrijpen niet hoe diep de afgrond is waarin we ons bevinden, want dit is wat normaal is: dat je een bisschop hebt zoals de heilige Toribio van Mongrovejo. Dát is normaal! Het is normaal dat politieke macht wordt overgedragen aan een deugdzame koning of onderkoning, niet aan bepaalde mensen die we om ons heen zien. Zelfs dat zijn we kwijtgeraakt, de normen zijn zelf verpest.
Triomf van de Contrarevolutie
Dus wat moeten we de heilige Toribio van Mongrovejo op zijn feestdag vragen? We moeten hem vragen om ons de genade te schenken om te strijden voor de beëindiging van deze staat van immoraliteit waarin normaliteit een sprookje lijkt, een sprookje, en deze verschrikking daarbuiten normaliteit lijkt. En we moeten deze Heilige Inquisiteur vragen om de nederlaag van revolutionaire toestanden en om de triomf van de Contrarevolutie, aan hem die als inquisiteur zo hard voor de contrarevolutie gevochten heeft. Vanuit de hoogten van de hemel zal hij ons gebed zeker met welwillendheid en vreugde verhoren.
Deze tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en is ontleend aan een conference die prof. Plinio op 22 maart 1966 gegeven heeft.